การเตรียมตัวและการดูแลก่อนและหลังเสริมจมูก

ในทุกขั้นตอนของการศัลยกรรมจมูกไม่ว่าจะเป็นก่อนหรือหลังล้วนมีความสำคัญด้วยกันทั้งนั้น เพื่อให้คนไข้มั่นใจว่าจะได้รับการบริการที่ปลอดภัย รวมไปถึงการหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย คนไข้จำเป็นต้องศึกษาแนวทางการปฏิบัติตัวทั้งก่อนและหลังการผ่าตัดเสริมจมูกที่ถูกต้องและครบถ้วนเสียก่อน

สารบัญ

• ก่อนที่จะตัดสินใจทำจมูก
• แนวทางการเตรียมตัวและการปฎิบัติตัวก่อนเข้ารับการเสริมจมูก
• แนวทางการดูแลตนเองและข้อปฏิบัติหลังทำจมูก
• อาการที่พบได้บ่อยหลังเสริมจมูกและวิธีรับมือ

-ศึกษาข้อมูลของโรงพยาบาลหรือคลินิกเสริมความงามที่รับทำศัลยกรรมจมูก แล้วเลือกสถานพยาบาลที่น่าเชื่อถือมา 2-3 แห่ง ก่อนจะลองเข้าไปสอบถาม เพื่อพิจารณาเลือกที่ที่คิดว่าเหมาะสมที่สุด

-เมื่อเจอแพทย์แล้ว คนไข้ควรสอบถามข้อสงสัยและข้อมูลให้ละเอียดที่สุด รวมถึงขอคำแนะนำในการทำศัลยกรรมจมูก เช่น ตนเองควรแก้ไขปัญหาจมูกด้วยวิธีการใด หรือ จมูกทรงไหนที่เข้ากับรูปหน้าของตนเอง เป็นต้น เพื่อที่คนไข้จะได้รับคำแนะนำและได้ผลลัพธ์ที่ตรงใจมากที่สุดค่ะ

แนวทางการเตรียมตัวและการปฎิบัติตัวก่อนเข้ารับการเสริมจมูก

เมื่อตัดสินใจที่จะเข้าทำการผ่าตัดศัลยกรรมจมูกแล้ว ผู้เข้ารับการผ่าตัดและทีมศัลยแพทย์จำเป็นต้องหารือกันเรื่องแนวทางในการผ่าตัด โดยคำนึงถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพและสภาพจิตใจของคนไข้ ในส่วนนี้ หมอจะพูดถึงปัจจัยที่ศัลยแพทย์จะนำมากำหนดแนวทางการผ่าตัด รวมไปถึง การเตรียมความพร้อมก่อนเข้ารับการผ่าตัด ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงหรือภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นกับคนไข้ได้ค่ะ โดยปัจจัยต่างๆ มีดังต่อไปนี้

1.     ความคาดหวังของผู้เข้ารับการผ่าตัด

แพทย์และผู้เข้ารับการผ่าตัดจำเป็นต้องพูดคุยกันถึงความคาดหวังที่จะได้รับจากการผ่าตัดศัลยกรรม โดยแพทย์จะแนะนำเทคนิคการเสริมจมูก และผลลัพธ์ที่คนไข้จะได้รับ ซึ่งคนไข้ต้องมีความมั่นใจที่จะพูดคุยเกี่ยวกับรูปลักษณ์ของตนเอง รวมไปถึง การเปิดใจกับศัลยแพทย์ถึงความต้องการอย่างตรงไปตรงมา ซึ่งบางครั้งแพทย์อาจแนะนำให้ทำศัลยกรรมส่วนอื่นบนใบหน้าเพิ่มเติมเพื่อให้ใบหน้าดูสมดุลมากขึ้น

2.     การตรวจสุขภาพ และการปรึกษาแพทย์

นอกจากแพทย์ต้องสอบถามถึงวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่คนไข้ตั้งไว้ในการผ่าตัดเสริมจมูกแล้ว แพทย์จำเป็นต้องทราบถึงประวัติการรักษาทางการแพทย์ของคนไข้ เช่น เคยมีประวัติภาวะจมูกอุดตันหรือไม่ ผู้เข้ารับการผ่าตัดเคยผ่านการผ่าตัด หรือมีการใช้ยาใดในการรักษาโรคประจำตัวบ้าง ทั้งนี้ หากผู้เข้ารับการผ่าตัดมีภาวะเลือดออกผิดปกติ เช่น ฮีโมฟีเลีย (Hemophilia) แพทย์อาจไม่แนะนำให้ทำการผ่าตัดศัลยกรรมจมูก รวมไปถึง แพทย์จำเป็นต้องตรวจสุขภาพของคนไข้อย่างละเอียด ไม่ว่าจะเป็นการตรวจเลือด ตรวจดูลักษณะผิวหนังด้านในและด้านนอกของจมูก เพื่อดูความหนาของผิวหนังและความแข็งแรงของกระดูกอ่อนที่ปลายจมูก ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนในการรักษา และทราบถึงผลกระทบในด้านการหายใจหลังจากการทำศัลยกรรมได้ดียิ่งขึ้นค่ะ

3.    การถ่ายภาพก่อนทำจมูก

ในการวางแผนการผ่าตัด จะต้องมีการถ่ายภาพจมูกของผู้เข้ารับการผ่าตัดจากมุมต่าง ๆ จากนั้นศัลยแพทย์จะนำภาพเข้าคอมพิวเตอร์เพื่อจำลองผลจากการศัลยกรรมให้ผู้เข้ารับการผ่าตัดได้ทราบว่า หากทำการผ่าตัดแล้วจะได้ผลลัพธ์อย่างไร โดยศัลยแพทย์จะใช้ภาพถ่ายเพื่อเปรียบเทียบทั้งก่อนและหลังการผ่าตัด รวมทั้งใช้อ้างอิงในขณะการผ่าตัดและการรักษาในระยะยาวด้วย

แนวทางการดูแลตนเองและข้อปฏิบัติหลังทำจมูก

หลังจากที่คนไข้เข้ารับการผ่าตัดศัลยกรรมจมูกเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ต่อไปหมอจะขอแนะนำแนวทางการดูแลตนเอง รวมไปถึงข้อปฏิบัติหลังผ่าตัด เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อหรือเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ไม่พึงประสงค์ นอกจากนี้ ยังช่วยให้คนไข้ฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วยิ่งขึ้นค่ะ มาดูกันเลย

1.     ประคบเย็น

คนไข้ควรประคบเย็นด้วยผ้าขนหนูเปียกที่แช่ช่องฟรีซหรือเจลแพ็กต่อเนื่องกันเป็นเวลาประมาณ 3-4 วันหลังผ่าตัด เพราะความเย็นจะทำให้แผลมีการหดตัวของหลอดเลือดและเพิ่มความหนืดของเลือด ช่วยให้เลือดหยุดไหลและลดอาการบวมได้ โดยคนไข้ควรประคบเย็นบริเวณโดยรอบของจมูก และหลีกเลี่ยงการประคบลงไปที่ซิลิโคนโดยตรง เพื่อป้องกันไม่ให้ซิลิโคนเคลื่อนที่ค่ะ หากไม่ประคบเย็นจะทำให้เกิดเลือดออกและมีพังผืดเกิดขึ้นภายหลัง ส่งผลให้จมูกของคนไข้เบี้ยวได้

2.     วิธีนอน

คนไข้ควรนอนหมอนสูงเป็นเวลา 2 อาทิตย์ หรือนั่งหลับ โดยการใช้หมอนรองคอประคองไว้ หลีกเลี่ยงการนอนหมอนราบ นอนตะแคง หรือการนอนคว่ำหน้า เพราะถึงแม้แพทย์จะติดเทปเพื่อป้องกันการเคลื่อนที่ของซิลิโคนไว้แล้ว แต่ในช่วงแรกหลังการผ่าตัด แผลจะบวมและตัวซิลิโคนที่เสริมเข้าไปยังไม่รัดกับแกนจมูกเท่าที่ควร ทำให้สามารถขยับได้ง่าย เมื่อคนเราหลับ มักจะเผลอขยับหรือพลิกตัว ซึ่งมันจะส่งผลกระทบกับจมูกใหม่ได้ค่ะ

5.     สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงหลังทำจมูก

หลังการเข้ารับการผ่าตัด คนไข้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด รวมไปถึงหลีกเลี่ยงการบริโภคหรือพฤติกรรมดังต่อไปนี้ เพื่อช่วยในการพักฟื้นและลดปัญหาภาวะแทรกซ้อนค่ะ

-หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีฝุ่นมาก

คนไข้ควรหลีกเลี่ยงการไปในสถานที่ที่เต็มไปด้วยฝุ่นละอองประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อป้องกันการไอหรือจามค่ะ และในกรณีที่ต้องการจาม คนไข้ควรจามโดยการเปิดปาก เพื่อเป็นการลดแรงดันที่จะเกิดขึ้นบริเวณจมูกค่ะ

-งดสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

คนไข้ควรงดการสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นเวลาอย่างน้อย 4 สัปดาห์หลังการผ่าตัด เพราะการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ทำให้ประสิทธิภาพในการซ่อมแซมร่างกายลดต่ำลง กล่าวคือ สารพิษในบุหรี่ทำให้เลือดมาเลี้ยงบริเวณบาดแผลน้อยลง ส่งผลให้ผิวหนังขาดเลือดและเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อหลังการผ่าตัด

-อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง

นอกจาก การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์แล้ว คนไข้ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่ตนเองแพ้ และอาหารที่ทำให้ใบหน้าบวมแดง เช่น อาหารที่ร้อนจัด อาหารที่มีรสเผ็ด อาหารรสเค็ม เป็นต้น

6.    อาหารที่ควรรับประทาน

ในส่วนนี้หมอจะขอแนะนำอาหารที่คนไข้ควรรับประทานหลังการผ่าตัดค่ะ เพื่อช่วยลดอาการบวมหรือช้ำ รวมไปถึง ช่วยในการฟื้นตัวของคนไข้ให้ดียิ่งขึ้นค่ะ

-โปรตีน

เนื่องจากสารอาหารประเภทโปรตีนมีส่วนช่วยในการสร้างเนื้อเยื่อและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย รวมไปถึง ช่วยทำให้ผิวหนังแข็งแรงและลดอาการติดเชื้อ ดังนั้นคนไข้จึงควรรับประทานอาหารที่ให้โปรตีน เช่น ไข่ เนื้อสัตว์ นม โยเกิร์ต ธัญพืช หรือถั่วประเภทต่างๆ เพื่อช่วยให้แผลหายเร็วขึ้นค่ะ

-น้ำ

ในร่างกายของมนุษย์มีน้ำเป็นองค์ประกอบที่สำคัญถึง 70% นอกจากน้ำจะช่วยในการลำเลียงสารต่าง ๆ ภายในร่างกายแล้ว ยังช่วยให้ระบบอวัยวะทำงานเป็นปกติอีกด้วย ดังนั้น หลังการผ่าตัดจึงควรบริโภคน้ำให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว เพื่อทำให้แผลสมานตัวและร่างกายฟื้นตัวเร็วขึ้น

-ไขมันดี

ไขมันมีส่วนช่วยในการสลายโปรตีนจากกล้ามเนื้อมาใช้เป็นพลังงานในการสร้างและซ่อมแซมเยื่อหุ้มเซลล์ได้ นอกจากนี้ ไขมันยังให้พลังงานสูงและมีส่วนช่วยรักษาความชุ่มชื้นให้ผิวหนัง ดังนั้นการรับประทานอาหารที่มีไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันรำข้าว น้ำมันงา น้ำมันถั่วเหลือง หรืออาหารจำพวกถั่วเปลือกแข็ง เช่น เม็ดมะม่วงหิมพานต์ ถั่วลิสง หรืออัลมอนด์ จะมีส่วนช่วยให้แผลสมานตัวได้เร็วขึ้นด้วย

-ธาตุเหล็กและสังกะสี

เพราะธาตุเหล็กและสังกะสีช่วยกระตุ้นการสมานแผลและการผลิตเซลล์ผิวใหม่ ช่วยสังเคราะห์โปรตีนและคอลลาเจน ดังนั้น หากคนไข้อยากฟื้นตัวได้เร็วขึ้นควรกินธาตุเหล่านี้อย่างน้อยวันละ 15 มิลลิกรัม ซึ่งพบได้ในอาหารจำพวก ปลา ไข่ อาหารทะเล ผักใบเขียว และถั่วเหลือง เป็นต้น

-วิตามินซี

ในช่วงการพักฟื้นร่างกาย คนไข้ควรได้รับวิตามินซีไม่น้อยกว่าวันละ 100-200 มิลลิกรัม เพราะวิตามินซีช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยให้ผนังหลอดเลือดมีความแข็งแรง ทำให้บาดแผลสมานตัวได้เร็วขึ้น ลดอาการบวมช้ำ และการอักเสบ โดยคนไข้ควรรับประทานผักหรือผลไม้ที่อุดมไปด้วยวิตามินซีหรือมีรสเปรี้ยว เช่น ส้ม ฝรั่ง มะละกอ กีวี บร็อกโคลี

7.     พบแพทย์ตามนัด

หลังจากที่คนไข้กลับไปพักฟื้นที่บ้านและปฏิบัติตามคำแนะนำของหมอหลังการผ่าตัดแล้วนั้น ขั้นตอนสุดท้าย คือ คนไข้ควรไปพบแพทย์ตามนัด เพื่อให้แพทย์ตรวจสอบจมูก รวมไปถึงการตัดไหมค่ะ

อาการที่พบได้บ่อยหลังเสริมจมูกและวิธีรับมือ

ในส่วนนี้ หมอจะให้ข้อมูลเกี่ยวกับอาการที่อาจเกิดขึ้นกับคนไข้หลังจากการผ่าตัดเสริมจมูก และแนวทางการปฐมพยาบาลตนเองเบื้องต้น ตามมาดูกันเลยค่ะ

มีเลือดออกเยอะบริเวณแผลผ่าตัด

ในช่วงระยะเวลา 1-2 วันแรก จะมีเลือดไหลซึมอยู่บ้างบริเวณแผลผ่าตัด เป็นอาการปกติที่พบได้ค่ะ คนไข้ควรหมั่นประคบเย็นเพื่อช่วยให้เลือดหยุดไหลได้เร็วขึ้น โดยเริ่มประคบเย็นทันทีหลังการผ่าตัดจนถึงช่วงวันที่ 3 และเริ่มประคบอุ่นก่อนการตัดไหมในช่วงวันที่ 4 เป็นต้นไป โดยจุดสำคัญในการประคบทั้งเย็นและอุ่นคือ คนไข้ควรหลีกเลี่ยงการประคบโดยตรงบริเวณซิลิโคนค่ะ

อาการบวม

ในระยะเวลา 1 เดือนแรกหลังการเสริมจมูก คนไข้อาจมีอาการบวมช้ำหรือมีการยุบบวมสองข้างไม่เท่ากัน ซึ่งทำให้จมูกของคนไข้ดูเบี้ยวเอียงได้ ในจุดนี้คนไข้ไม่ต้องกังวลค่ะ หมอแนะนำให้ประคบอุ่นไปเรื่อย ๆ หากยังรู้สึกว่ามีอาการบวมอยู่

หายใจไม่ออก

ในช่วงแรกๆหลังการผ่าตัด คนไข้อาจจะรู้สึกหายใจไม่สะดวก เนื่องจากเยื่อบุภายในจมูกมีอาการบวม ซึ่งเป็นอาการปกติค่ะ คนไข้ไม่ต้องกังวลนะคะ หากรู้สึกมีน้ำมูก คนไข้สามารถรับประทานยาลดน้ำมูกควบคู่ด้วยได้

รู้สึกคันที่เฝือก

อาการคันบริเวณเฝือกและผ้าก๊อซเป็นเรื่องปกติค่ะ คนไข้ควรดามเฝือกและผ้าก๊อซไว้อย่างน้อย 7 วัน ซึ่งในช่วงระยะเวลานี้ ห้ามให้ผ้าก๊อซและแผลโดนน้ำโดยเด็ดขาดจนกว่าจะถึงวันตัดไหม โดยในวันที่ 7 ช่วงเย็น คนไข้สามารถแกะเฝือก และผ้าก๊อซออกเองได้เลย แล้วจึงเริ่มทำความสะอาดแผลบริเวณแผลหลังใบหู

สรุป

ก่อนการศัลยกรรมจมูก คนไข้ควรศึกษาข้อมูลและเข้ารับบริการกับคลินิกที่เชื่อถือได้ รวมไปถึงการดูแลตัวเองและปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ทั้งก่อนและหลังการผ่าตัดเสริมจมูก เพื่อให้ได้รับผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจ และการบริการที่ปลอดภัย ลดความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นจากผลข้างเคียงที่น่ากลัวและเป็นอันตราย